Avrupa Birliği’nde (AB) elektrik üretiminde rüzgar ve güneşin payı 2022’de yüzde 22,3 gibi rekor seviyeye ulaşarak ilk kez doğal gazı geride bıraktı.
Geçen yıl AB elektrik sektörünün en büyük gaz tedarikçisi olan Londra merkezli power niyet kuruluşu Ember’in European Electricity Assessment 2023 raporuna göre, Rusya’dan gelen gaz akışındaki büyük düşüş, 500 yılda bir görülen kuraklık, nükleer enerjideki beklenmedik düşüş Fransa ve Almanya’da enerji üretimi. bir “üçlü kriz” yaşadı.
Elektrik üretiminde hidro ve nükleerin payı, kuraklığın hidroelektrik üretimi üzerindeki etkisi ve nükleer santrallerdeki kısıtlamalar nedeniyle yüzde 32 ile 20 yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti.
AB’de nükleerden elektrik üretimi 2022’de bir önceki yıla göre 185 teravat saat (yüzde 16) azaldı. Bu rakam, AB’nin geçen yıl 2.809 teravat saat olan elektrik talebinin yüzde 7’sini oluşturuyor.
Güneşten elektrik üretimi geçen yıla göre yüzde 24 artarak 10 milyar avroluk gaz maliyetini aştı ve güneş en hızlı büyüyen elektrik üretim kaynağı oldu. Geçen yıl güneşten elektrik üretimi 20 ülkede rekor kırarken, Hollanda elektrik üretiminin yüzde 14’ünü tek başına güneşten karşılayarak bu ülkeler arasında ilk sırada yer aldı.
AB’de 26 kömürlü termik santral kış talebine karşı beklemede
Rüzgar ve güneş enerjisinden elektrik üretiminde rekor seviye nükleer ve hidroelektrik üretimindeki açığı kapatırken, elektrik üretiminde doğalgazın payı yüzde 19,9, kömürün payı ise yüzde 16 oldu. Diğer kaynaklar, üretimin geri kalanını oluşturuyordu.
Böylece rüzgar ve güneşten elektrik üretimi ilk kez doğal gazı geçerek AB’nin elektrik üretiminin beşte birinden fazlasını oluşturdu.
AB’nin kömürden elektrik üretimi bir önceki yıla göre yüzde 7 artarak AB’nin elektrik branşı emisyonlarında yüzde 3,9 (26 milyon ton karbondioksit eşdeğeri) artışa neden oldu.
Geçen yıl AB’de yaşanan enerji krizi nedeniyle kış talebine karşı 26 kömürlü termik santral ünitesi beklemede tutularak ortalama yüzde 18 kapasite ile çalıştırıldı.
“Avrupa gazı kesmeye çalışıyor”
Analize göre AB ülkelerinin temiz enerji dönüşümünün 2023 yılında hızlanması ve elektrik üretiminde fosil yakıtların payının yüzde 20 oranında azalması bekleniyor. Fiyatların yüksek olması nedeniyle en hızlı düşüşün doğal gazdan elektrik üretiminde olacağı tahmin ediliyor.
Ember Bilgi Analizi Başkanı Dave Jones şunları söyledi: “Avrupa, enerji krizinin en kötüsünden kurtuldu. 2022’nin şokları, kömürden elektrik üretiminde küçük bir artışa yol açarken, yenilenebilir kaynaklara büyük bir destek sağladı. artık kömüre dönüş ölüdür.” terimlerini kullandı.
Avrupa’nın temiz enerji dönüşümünün krizden güçlenerek çıktığını kaydeden Jones, şu değerlendirmede bulundu:
“Avrupa ülkeleri sadece kömürden çıkmakta kararlı değil, aynı zamanda doğalgazı da aşamalı olarak bitirmeye çalışıyor. Enerji krizi şüphesiz Avrupa’nın elektrik dönüşümünü hızlandırdı. Gerçek şu ki, saf Avrupa ve elektrik odaklı bir ekonomide ilerliyor ve olacak.” 2023’te çok daha bariz olun. Değişim hızla geliyor ve Herkes buna hazır olmalı.”
“Enerji krizi bir başka şiddetli kışı getirecek”
AB Komisyonu Kıdemli Başkan Yardımcısı Frans Timmermans, analizde yer alan verileri değerlendirdiğinde, yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaşmasında ciddi bir ivme olduğunu belirtti.
Özellikle açık deniz rüzgar enerjisi ve çatı üstü güneş santrali kurulumlarına ilişkin verilerin etkileyici olduğunu belirten Timmermans, şunları kaydetti:
“Avrupalıların ucuz ve saf enerjiden yararlanmak istedikleri oldukça açık. Avrupalılar fosil yakıtlardan kurtulmak istiyor. Yenilenebilir enerji kaynakları, iklim krizini durdurmak ve hava kirliliğini azaltmak için kritik öneme sahip. Ayrıca, Rus fosil yakıtlarına olan bağımlılığımızı azaltmak için de kritik öneme sahipler.” Devam eden elektrik krizi, yeni ve güçlü bir kriz. “Kış daha fazlasını getirecek, ancak daha fazla yenilenebilir enerji ile, güç kaynağımıza hakim olabiliriz.”
WindEurope CEO’su Giles Dickson, Avrupa’nın geçen yıl 15 gigawatt rüzgar enerjisi kapasitesi ürettiği bilgisini paylaştı.
Dickson, sektörün geçen yıl karşılaştığı zorluklar göz önüne alındığında bu büyümenin fena olmadığını söyledi. Sanayi politikasını hızlandırması ve piyasa tasarımını gerçekleştirmesi gerekiyor.” sözlerini kullandı.
