Kenan SERTALP
60 yıldır Bursa’da faaliyet gösteren Ermaksan, Türkiye’de ilk çipi üreterek dikkatleri üzerine çekti. Öyle ki hem iktidar hem de muhalefet Türkiye’nin başarı hikayelerini anlatırken Ermaksan’ı örnek alıyor.
Çünkü şirket, çip üretimi ile ihracatta kilogram değerini 6 dolardan 10 bin dolara çıkarmayı hedefliyor. 2008 yılında başladığı Ar-Ge çalışmalarının meyvelerini 7 yıl sonra alan şirket, 2015 yılında 30 milyon Euro’luk yatırımla çip üretimine başladı. Ürettiği çipleri savunma sanayinden makine üretimine kadar birçok alanda kullanan Ermaksan, 120 ülkeye ihracat yapıyor.
Bugün dünyanın birçok ülkesine sattığı kadar makineleriyle de küresel bir teknoloji şirketine dönüşen Ermaksan’ın, şirketin kurucusu Erol Özkayan’ın oğlu Ahmet Özkayan ve kızı Neslihan Özkayan Er’in gelişmesinde büyük etkisi var. 100 bin metrekarelik bir alanda modern tesislerde 1000 kişilik kalifiye bir grupla üretim yapan Ermaksan’ın kuruluş hikayesi oldukça ilginç. Ermaksan’ın ikinci kuşak temsilcisi Genel Müdür Ahmet Özkayan ile şirketin dünü, bugünü ve geleceğini konuştuk.
Ermaksan’ın kuruluş hikayesi nedir?
Örneğin Ermaksan Makine’nin hikayesi, bugün Bursa’da dünya standartlarında üretim yapan birçok marka gibi imkansızlıklarla başladı. Babam Erol Özkayan 10 yaşından itibaren hem at arabası imalatında çıraklık yaptı hem de liseyi bitirdi. Bir torna atölyesinde edindiği sanat sayesinde askerde de çalışmış, bitince karşılık bulamamış. Annesinin itirazı üzerine Almanya’ya eleman olarak gitmekten vazgeçip 10 ay taksitle 1.000 liraya ikinci el bir torna tezgahı alarak küçük bir atölyede Ermaksan’ın temellerini attı.
Hangi alanla başladı?
Babam o yıllarda Bursa’da revaçta olan dokuma ve dokuma makinelerini keserek işe başladı. İhtiyaç duyduğu her makineyi yaparak iş hayatında aktif bir çizgi izledi. Jeneratörden elyafa ve deri tıraş makinelerine kadar birçok şubeye ürünlerini sattı.
Hatta ürettiği dokuma makineleri ile dokuma işine girdi. Erol Makine Sanayi, Ermaksan adı altında 1989 yılında sac işleme makineleri üretimine başlamış ve teknolojilerini adım adım geliştirmesinde bir dönüm noktası olmuştur.
Dünyada çip teknolojisinin geldiği nokta ve Türkiye’ye yansıması nedir?
Yonga teknolojisi, yani yarı iletkenler; Şu anda dünyada zirvede olan, hayatımızı, yaşam tarzımızı, geleceğe dair hayallerimizi ve hatta birçok iş kolunu belirleyen sistemler ve değerleri zamanla artmaya devam edecek. Son derece değerli bir stratejik bölgedir. Üretim tarafında olduğumuz için üretim alanı olarak görüyorum ama kullanım, tasarım gibi çok geniş alanları var.
Çip teknolojilerine önem verilen alanlar nelerdir?
En kolayı telefon, bilgisayar, otomotiv parçası, uzay, havacılık, bağlantı, medikal, ilaç… Aslında yarı iletken teknolojisi her alanda kullanılıyor ve hepsi yarı iletken teknolojisi ile ilerliyor. Bu teknoloji ilerledikçe insanlık çağı da ilerliyor.
Dünyada oldukça popüler olan bu sistemin Türkiye’deki konumu nedir?
Türkiye çipi ithal ettiği için artık kullanıcı tarafında. Üretim tarafını soruyorsanız seri üretimde rastgele bir yatırım söz konusu değil. Yani mikroişlemciler konusunda Ar-Ge ve üniversiteler bazında çalışmalar var. Türkiye’de seri üretim sınırı yoktur.
Ermaksan’ın ayırt edici özellikleri ve avantajları nelerdir?
Ürettiğimiz çipler lazer çiplerdir yani radyan çiplerdir. Bu görünür görünmez dalga boylarında, lazer dalga boylarında, ultraviyole dalga boylarında ışınlar üreten çipler. Bunları kendi tesisimizde diyot paketlerine çevirerek büyük lazer modüllerine dönüştürüyoruz.
Aslında güneşi simüle eden çipler üretiyoruz. Bu çiplerin bir diğer özelliği de ışın yayan ve gelen ışınları algılayan dedektörlerde bulunabilmesidir. Bu da iletişim, lazer markalama, savunma sanayi teknolojileri ve medikal gibi alanlar yaratıyor. Bu tür diyotlar yüksek teknoloji dediğimiz şeylerdir aslında mikroişlemcilerden yani bilgisayarlarda kullanılan çiplerden çok daha değerli, çok daha niş sistemlerdir.
Peki Ermaksan’ın seri üretim aşamasındaki ayırt edici noktaları nelerdir?
Türkiye’nin ilk özel sektör seri üretim çip üreticisiyiz. Kendi çipini tasarlayan bir üreticiyiz. Bu yatırımı yaparken dışarıdan herhangi bir ruhsat almadık. Buradaki ana hedeflerimizden biri de bu çip teknolojisine sahip olmaktı. Bu bize yüksek maliyetler getirdi ve bazı süreçleri önümüze getirdi ama biz bu teknolojiye yüzde 100 hakim olduk. Ürettiğimiz ve ne olduğunu bilmediğimiz hiçbir alan yok.
Chip üretirken çok yeni ve farklı alanlarla karşılaştık. Bu nedenle Ermaksan tek model çip üreten ve gittiği yere kadar onu üretmeyi planlayan bir firma değildir. Ermaksan elektronik kümelenmesi, bu konuda kendini sürekli geliştiren ve araştıran, buluşlar bile yapma potansiyeline sahip, patentleri bulunan bir yüksek teknoloji firmasıdır.
Biz makinistiz, amacımız teknoloji ile makineyi paralel hale getirmek. 60 yıllık makine fabrikasından aldığımız destekle bir çip teknoloji kümesi kurduk ve buradaki çıktıları yeniden makinede kullanmaya başladık. Bu da sürdürülebilir makineleri destekledi. Elektronik kümemiz yeniden ihracata başlamıştır. Ve bu alanda yatırımlarımız devam edecek.
“Teknolojiyi iyi kullanmak süper güç olur”
Sektörün geleceği için hedefleriniz nelerdir?
Baktığımız zaman ülkeler stratejik olarak bu sistemleri üretmek için yatırım yapıyorlar. Çünkü sadece çip olarak durumu daha pahalı hale getirmiyor. Çipin kendisi aslında ucuz, ancak teknolojiyi geliştirmedeki faydası çok büyük. Örneğin çipli bir yazılım getirdiğinizde ortaya yapay zeka çıkıyor. Kuantum bilgisayarlar ve harika bilgisayarlar da devreye girmeye başladı ve bundan sonra ne olacağını göreceğiz.
Yani çip sadece bir çip değil…
Kesinlikle… Çip üretim tesisi aslında çok büyük bir para kazanma tesisi değil. Çünkü çok yüksek yatırımlarla geliyor, bakımı çok zor, insanları eğitmek ve elde tutmak kolay değil. Ancak teknolojiyi doğru kullanırsanız bir ülkeyi üstün bir güç bile yapabilir.
