TSKB Enerji Çalışma Kümeleme Lideri Can Hakyemez, elektrik sektöründe saf enerji dönüşümüne yönelik yatırımların devam etmesinin beklendiğini belirterek, geçen yıl işletmeye giren santrallerin yüzde 85,6’sının rüzgâr ve güneş santralleri olduğunu söyledi.
Bu bilginin Türkiye’deki saf gücün mevcut durumu ve geleceği açısından son derece sevindirici olduğunu belirten Hakyemez, şöyle konuştu: “Ülkemizin Milli Enerji Planı kapsamındaki hedeflerini değerlendirdiğimizde temiz enerji yatırımlarının devam edeceğini söyleyebiliriz.” şeklinde konuştu.
Rüzgar santrallerinin kapasitesinin geçen yıl sonu itibarıyla 11,7 gigawatt’a (GW) ulaştığının altını çizen Hakyemez, şöyle devam etti:
“2024 yılında yatırımları devam eden Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) projeleri, hibrit santraller ve elektrik depolama uygulamalarına ilişkin ek yatırımların bir kısmının 2024 yılında devreye girmesi bekleniyor. Aynı şekilde güneş enerji santrallerinin de devreye gireceği varsayılıyor. Maliyet avantajı nedeniyle faaliyete geçmeye devam ediyoruz.”Yenilenebilir enerji santrallerinin toplam kapasite içindeki payı arttıkça elektrik üretiminde dışa bağımlılığın azalma eğiliminde olduğunu görüyoruz. Türkiye’deki yenilenebilir enerji potansiyelinin önümüzdeki dönemde saf enerji dönüşümünde kaldıraç olmaya devam etmesini bekliyoruz. Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik sistemine entegrasyonunda da elektrik depolama sistemlerinin faydalı olacağını düşünüyoruz. “Bu sistemlerden bir kısmının 2024 yılında devreye girebileceğini düşünüyoruz.”
Hakyemez ayrıca karbonsuzlaştırma çabalarının nispeten yüksek maliyetli olan yenilenemeyen enerji yatırımlarını azaltabileceğini de belirtti. “Hem enerji arz güvenliği korkusu hem de maliyet avantajı nedeniyle yenilenebilir enerji finansmanı ve dolayısıyla saf enerji dönüşümünün bu çerçevede pozitif olarak ayrılabileceği iddia ediliyor. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Sistemi (YEKDEM) ve YEKA gibi mekanizmalar bu çerçevede Sistemdeki bu yatırımları destekleyin, yenilenebilir enerjinin öngörülebilirliğini artırın, “Finansmanını destekleyeceğini söyleyebiliriz.”değerlendirmesini yaptı.
YATIRIMLAR OLABİLİR
Hakyemez, enerji sektöründeki kredilere de değinerek şunları söyledi: “Yenilenebilir enerji alanında büyük kredi kullanımının döviz cinsinden olması nedeniyle 2024 yılında yurt içi ve yurt dışı finansal koşulların destekleyici olması halinde yatırım iştahında artış yaşanabilir. TL cinsinden yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik kredi kullanımının ise 2024’te daha da artması bekleniyor. Çoğunlukla yerli tüketime yönelik güneş enerjisi santrallerinde çeşitli teşvik sistemleri olacak.” “Uzun vadede hem yurt içi hem de uluslararası ekonomi politikalarında yapılan düzenlemelerin ardından faiz oranlarındaki düşüşe paralel olarak yatırım iştahının artması beklenebilir.”İfadelerini kullandı.
HEDEF 400 MİLYON DOLARI AŞMAK
Hakyemez, son yıllardaki kapasite artışlarına bakıldığında rüzgar ve güneş santrallerinin öne çıktığını sözlerine ekleyerek şunları söyledi:
“Son beş yılda toplam kapasite artışının ortalama yüzde 63’ü rüzgâr ve güneş santrallerinden oluştu ve son yılda bu oran yüzde 85’i aştı. TSKB olarak yenilenebilir enerji konusu birçok yıldır gündemimizde yer alıyor. Orta ve uzun vadeli kaynaklarımızla, 2002 yılından bu yana ülkemizde yenilenebilir enerji alanındaki projelere uzun süredir destek vermekteyiz.Kaynak tahsis ettiğimiz enerji projeleri hidroelektrik santrallerden güneş, rüzgar, biyokütleye kadar çeşitlilik göstermektedir. TSKB olarak kaynak ayırdığımız enerji projeleri, Türkiye’nin toplam yenilenebilir enerji üretiminin yüzde 15’ini temsil ediyor.”
Hakyemez, 2022 yılı sonunda yayınlanan Türkiye Milli Enerji Planı’nda da önemli hedeflerin çizildiğini belirterek, yenilenebilir enerji kapasitesinin 2035 yılına kadar 60 gigawatt’a çıkarılmasının yerli ve yabancı yatırımlarla mümkün olduğunu ifade etti.
Bu yatırımların yanı sıra elektrik altyapısının da restorasyonunun önemine dikkat çeken Hakyemez, şöyle konuştu: “Yenilenebilir enerji kaynaklarının artması, elektrik altyapısında da bazı değişiklikler yapılmasını gerektiriyor. Ancak 2023 yılında yaşadığımız deprem felaketi ve çoklu hava olaylarından kaynaklanan su baskınları, elektrik altyapısının değerini bir kez daha ortaya çıkardı. Bu bağlamdaki hedefler, görmezden gelin. 2053 yılı belli.” “Sıfır hedefi doğrultusunda belirlenen yatırım hedeflerinin finansmanında makroekonomik ilkelerin de destekleyici olması gerektiğini düşünüyoruz. Bu bağlamda tüm paydaşlara çok iş düşüyor.”değerlendirmesini yaptı.
Son dönemde dış borçlanma maliyetlerinde ciddi düşüşler yaşandığını belirten Hakyemez, şöyle konuştu: “Bunun dışında uluslararası finans kuruluşlarının başta bankamız olmak üzere finans kuruluşlarına yenilenebilir enerji temalı kredi sözleşmeleri yaptığı görülüyor. Bu finansman kaynağının 2024 yılında da devam etmesi bekleniyor ve bunun etkisiyle de yatırım iştahı artıyor. Başta rüzgâr ve güneş enerjisi santralleri olmak üzere yenilenebilir enerji alanında artış yaşanacak.”dedi.
TSKB’nin, Hazine ve Maliye Bakanlığı garantisi ve Dünya Bankası kredisi ile finanse edilen ilk girişim sermayesi yatırım fonu olan Türkiye Yeşil Fonu’nu kurmak üzere 2023 yılı sonunda 155 milyon dolarlık 24 yıl vadeli kredi anlaşması imzaladığını hatırlatan Hakyemez, söz konusu:
“Türkiye Yeşil Fonu kapsamında şirketlere sermaye yatırımı sağlanırken özel sektör sermayesi de harekete geçirilecek. Türkiye Yeşil Fonu’nun 155 milyon dolarlık Dünya Bankası kredisine ek olarak toplam 400 milyon dolar kredi sağlanacak” Fon düzeyinde 100 milyon dolar, şirket düzeyinde ise 150 milyon dolar yatırım yapılarak, “Dolar üzerinde bir hisse senedi fiyatına ulaşılması hedefleniyor.”
Hakyemez, bu fonun odak noktasının özsermaye finansmanı ve özel sermayenin harekete geçirilmesi yoluyla şirketlerin yeşil dönüşüm süreçlerini desteklemek olduğunu belirtti. “Türkiye Yeşil Fonu sayesinde şirketlerin yeşil dönüşüm süreçlerine katkı sağlayarak ülkemizin 2053 Net Sıfır hedefine de destek verilmesi planlanıyor.”dedi.
